Warszawskim browarom nie dopiszą czterech zer
25.05.2005
Ciągle jeszcze trafiają na wokandy sprawy przedwojennychspółek, związane z przeliczaniem kapitału akcyjnego wyrażonego w przedwojennych złotych. W związku z jedną z nich, dotyczącą Zjednoczonych Browarów Warszawskich pod firmą Haberbusch i Schiele S.A., Sąd Najwyższy podjął ostatnio uchwałę, z której wynika, że po przeliczeniu przedwojennego kapitału akcyjnego nic Browarom nie zostanie.
Zjednoczone Browary Warszawskie Haberbusch i Schiele S.A. wystąpiły w listopadzie 2003 r. z wnioskiem o sprostowanie wpisu ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców przez zastąpienie 1200 zł kwotą 12 mln zł oraz wartość nominalną
akcji 0,01 zł kwotą 100 zł. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono, że ujawniony w rejestrze kapitał akcyjny spółki przed 2 stycznia 1995 r. wynosił 12 min zł i dzielił
się na 120 tyś. akcji o wartości nominalnej 100 zł każda.
Według jakich przepisów
Takiego wpisu dokonał sąd rejonowy w listopadzie 1993 r. Ale na podstawie rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 27 września 1994 r. w sprawie przeliczania na nową jednostkę pieniężną wartości pieniężnych ujętych w księgach
wieczystych oraz rejestrach prowadzonych przez sądy (Dz.U. nr 102, póz. 495) przeliczono kapitał akcyjny do kwoty 1200 zł. Browary twierdziły, że przeliczenia nie można
dokonywać na podstawie tego rozporządzenia, bo procedura ta
nie dotyczyła kapitałów spółek nominowanych w przedwojennych
złotych polskich. Wnioskodawca uważał także, że ustawa z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu
pieniężnego (Dz.U. nr 50, póz. 459) nie dotyczy przedwojennych złotych polskich, więc nie ma
ciągłości polskiej waluty sięgającej l września 1939 r.
Na tym nie koniec. W styczniu 2004 r. Sąd Rejonowy dla m.st.
Warszawy wykreślił dane dotyczące wysokości kapitału i w to miejsce wpisał 12 zł. Uznał, że dotychczasowe nie mogą pozostać, bo jest to niezgodne z przepisami. Przy wpisie 12 mln zł z 1993 r. sąd nie uwzględnił bowiem skutków
ustawy z dnia 20 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego i nie dokonał z urzędu przeliczenia kapitału do 120 tyś. zł. Wobec tego, na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego (Dz.U. nr 84, póz. 386),
wpisano do rejestru zdenominowany na jej podstawie kapitał w wysokości 1200 zł. Ponieważ sąd z urzędu powinien badać, czy dane ujawnione w rejestrze są zgodne z obowiązującymi
przepisami, zrobił to i wpisał 12 zł. Od tego postanowienia Browary wniosły apelację, domagając się dokonania wpisu zgodnie z żądaniem z listopada 2003 r. Twierdziły, że
niewłaściwie została zastosowana ustawa o zmianie systemu pieniężnego, o denominacji złotego oraz rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Pierwsza ustawa nie odnosiła
się, zdaniem apelującego, do przedwojennego polskiego złotego, bo używała określenia „złote dotychczasowe",
więc oznacza złote z dnia 20 października 1950 r. Wobec
tego nie było także podstawy do zastosowania przepisów wykonawczych do tej ustawy. Nie było również podstaw do zastosowania ustawy o denominacji złotego, gdyż
w oparciu o nią przeliczeniu podlegały tylko prawa majątkowe wyrażone w starych złotych i odnosiły się do pieniądza, który był w obiegu przed l stycznia 1995 r.
Niepomyślna uchwała
Przy rozpatrywaniu tej apelacji sąd powziął wątpliwości co do możliwości przeliczenia kapitału zakładowego spółki, który powstał przed l września 1939 r. na podstawie
ustawy o zmianie systemu pieniężnego i ustawy o denominacji.
Przedstawił je więc do rozstrzygnięcia w formie uchwały Sądowi Najwyższemu. W odpowiedzi SN podjął 21 kwietnia uchwalę, która dla Browarów i innych spółek znajdujących
się w takiej samej sytuacji nie jest pomyślna. Stwierdził, że kapitał akcyjny (obecnie zakładowy) spółki akcyjnej ujawniony w rejestrze przedsiębiorców i wyrażony w przedwojennych złotych polskich podlega przeliczeniu na podstawie art. 8 ust. l ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego, a następnie przerachowaniu na nowe jednostki pieniężne stosownie do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego. Sygn. akt III CZP 2/05
akcji 0,01 zł kwotą 100 zł. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono, że ujawniony w rejestrze kapitał akcyjny spółki przed 2 stycznia 1995 r. wynosił 12 min zł i dzielił
się na 120 tyś. akcji o wartości nominalnej 100 zł każda.
Według jakich przepisów
Takiego wpisu dokonał sąd rejonowy w listopadzie 1993 r. Ale na podstawie rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 27 września 1994 r. w sprawie przeliczania na nową jednostkę pieniężną wartości pieniężnych ujętych w księgach
wieczystych oraz rejestrach prowadzonych przez sądy (Dz.U. nr 102, póz. 495) przeliczono kapitał akcyjny do kwoty 1200 zł. Browary twierdziły, że przeliczenia nie można
dokonywać na podstawie tego rozporządzenia, bo procedura ta
nie dotyczyła kapitałów spółek nominowanych w przedwojennych
złotych polskich. Wnioskodawca uważał także, że ustawa z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu
pieniężnego (Dz.U. nr 50, póz. 459) nie dotyczy przedwojennych złotych polskich, więc nie ma
ciągłości polskiej waluty sięgającej l września 1939 r.
Na tym nie koniec. W styczniu 2004 r. Sąd Rejonowy dla m.st.
Warszawy wykreślił dane dotyczące wysokości kapitału i w to miejsce wpisał 12 zł. Uznał, że dotychczasowe nie mogą pozostać, bo jest to niezgodne z przepisami. Przy wpisie 12 mln zł z 1993 r. sąd nie uwzględnił bowiem skutków
ustawy z dnia 20 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego i nie dokonał z urzędu przeliczenia kapitału do 120 tyś. zł. Wobec tego, na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego (Dz.U. nr 84, póz. 386),
wpisano do rejestru zdenominowany na jej podstawie kapitał w wysokości 1200 zł. Ponieważ sąd z urzędu powinien badać, czy dane ujawnione w rejestrze są zgodne z obowiązującymi
przepisami, zrobił to i wpisał 12 zł. Od tego postanowienia Browary wniosły apelację, domagając się dokonania wpisu zgodnie z żądaniem z listopada 2003 r. Twierdziły, że
niewłaściwie została zastosowana ustawa o zmianie systemu pieniężnego, o denominacji złotego oraz rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Pierwsza ustawa nie odnosiła
się, zdaniem apelującego, do przedwojennego polskiego złotego, bo używała określenia „złote dotychczasowe",
więc oznacza złote z dnia 20 października 1950 r. Wobec
tego nie było także podstawy do zastosowania przepisów wykonawczych do tej ustawy. Nie było również podstaw do zastosowania ustawy o denominacji złotego, gdyż
w oparciu o nią przeliczeniu podlegały tylko prawa majątkowe wyrażone w starych złotych i odnosiły się do pieniądza, który był w obiegu przed l stycznia 1995 r.
Niepomyślna uchwała
Przy rozpatrywaniu tej apelacji sąd powziął wątpliwości co do możliwości przeliczenia kapitału zakładowego spółki, który powstał przed l września 1939 r. na podstawie
ustawy o zmianie systemu pieniężnego i ustawy o denominacji.
Przedstawił je więc do rozstrzygnięcia w formie uchwały Sądowi Najwyższemu. W odpowiedzi SN podjął 21 kwietnia uchwalę, która dla Browarów i innych spółek znajdujących
się w takiej samej sytuacji nie jest pomyślna. Stwierdził, że kapitał akcyjny (obecnie zakładowy) spółki akcyjnej ujawniony w rejestrze przedsiębiorców i wyrażony w przedwojennych złotych polskich podlega przeliczeniu na podstawie art. 8 ust. l ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego, a następnie przerachowaniu na nowe jednostki pieniężne stosownie do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego. Sygn. akt III CZP 2/05
Gazeta Prawna
Marta Plonkowska
