Grodzisz w definicjach
18.02.2005
Pojawienie się hasła „grodziskie piwo” w wydawnictwie „Encyklopedia Gazety Wyborczej” – wspólnym przedsięwzięciu ogólnopolskiego dziennika i Wydawnictwa Naukowego PWN – z pewnością ucieszyło wielu miłośników piwa, wśród nich także tych pamiętających słynnego Grodzisza. Coraz powszechniejsze staje się przekonanie, że charakterystyczne odmiany potraw czy napojów, w tym piwa, mogą być traktowane jako polskie dobro narodowe. Definicja „grodziskiego” mogłaby być tego potwierdzeniem.
Samo zamieszczenie hasła definiującego określony typ piwa, zwłaszcza w okresie, w którym napój ten coraz powszechniej utożsamiany jest z symbolem wszelkiego zła, czyhającego zwłaszcza na młodzież, bardzo dobrze świadczy o wydawcach encyklopedii. Opracowanie hasła „grodziskie piwo” pozostawia jednak wiele wątpliwości.
„Grodziskie piwo, piwo jasne, lekkie, z osadem drożdżowym na dnie butelki; produkowane ze słodu pszennego w Grodzisku Wielkopolskim” – tyle informacji przekazują czytelnikowi PWN i „Gazeta Wyborcza”. Informacja tyleż prawdziwa, co niepełna. „Encyklopedia Gazety Wyborczej” ukazuje się od początku roku 2005. Zrozumiałe jest, że opracowanie haseł trwa dłużej, niż cotygodniowy cykl wydawniczy, więc są one nieco starsze. Z informacji na temat samego Grodziska Wielkopolskiego wynika, że dane o mieście pochodzą sprzed trzech lat – z roku 2002. Tymczasem piwo Grodziskie – bo jako nazwę własną można pisać ją wielką literą, poza tym jest to odrębny typ piwa – nie istnieje od roku 1993.
Porównanie może nie na miejscu, ale nasuwa się samo – gdyby pod hasłem „Sienkiewicz Henryk” zamieścić życiorys literacki pisarza, a pominąć datę śmierci – można by spodziewać się fali opisywanych już w literaturze „listów do Sienkiewicza”. Pozostaje mieć nadzieje, że po lekturze hasła „grodziskie piwo” sklepy i hurtownie nie zostaną zasypane pytaniami o dostępność tego napoju.
Co ciekawe – o grodziskim browarze, zakładach piwowarskich czy jeszcze inaczej zdefiniowanym miejscu warzenia „grodziskiego piwa”, nie ma ani słowa w rozwinięciu hasła „Grodzisk Wielkopolski”. Fakt ten należy wydawcom „Encyklopedii…” zaliczyć na plus, informacja o mieście w stosunku do wiedzy sprzed dziesięciu lat została zaktualizowana. „Nowa Encyklopedia Powszechna PWN” z 1998 (wydanie siedmiotomowe) w opisie miasta Grodzisk Wielkopolski podaje jeszcze informacje o zakładach piwowarskich, ale dane te pochodzą z 1992 roku, z okresu przemian gospodarczych, w wyniku których grodziski browar, a wraz z nim tamtejsze piwo, zakończyły żywot.
„Grodziskie piwo” nie znalazło uznania w oczach redaktorów cytowanego powyżej opracowania encyklopedii, choć wymieniane było w równie szacownej publikacji ponad trzydzieści lat temu.
Pięciotomowa „Encyklopedia Powszechna PWN” z 1974 roku także zamieszcza hasło „grodziskie piwo”. Wówczas było to: „piwo jasne, zawierające do 2,5% alkoholu, wytwarzane przy użyciu drożdży fermentacji górnej; przezroczyste, z osadem drożdżowym na dnie butelki; ma lekką goryczkę chmielową”. Informacje te – sądząc na podstawie pokrewnego hasła „Grodzisk Wielkopolski” – pochodzą z 1972 roku. Swoją drogą – dane dotyczące samego miasta są dla grodziskiego piwowarstwa wyjątkowo łaskawe. Czytający o Grodzisku trzydzieści lat temu wiedział, że produkcja piwa i browar w tym mieście znane były już od XVI wieku, a obecnie (czyli w pierwszej połowie lat 70.) działają tam Zakłady Piwowarsko-Słodownicze.
Zapewne każdy czytelnik nowego wydawnictwa encyklopedycznego znajdzie hasło z pasjonującej go dziedziny, które jego zdaniem opracowane zostało w sposób niepełny. Pozostaje więc cieszyć się z faktu, że „grodziskie piwo” wróciło do łask redaktorów z Wydawnictwa Naukowego PWN. Z drugiej strony – publikacja ma oboje rodziców. Każdy tom „Encyklopedii…” współredagowany jest przez zespół „Gazety Wyborczej”. W „Suplemencie”, składającej się z artykułów „Gazety” części „Encyklopedii…”, pod hasłem „Grodzisk” przeczytać można tylko o wyczynach tamtejszych piłkarzy. A przecież piwo Grodziskie, jako jedyne z Polski, cały czas wymieniane jest w światowej literaturze przedmiotu, jako jedyne uznane zostało za klasę samą w sobie, osobny typ w międzynarodowej klasyfikacji.
„Grodziskie piwo, piwo jasne, lekkie, z osadem drożdżowym na dnie butelki; produkowane ze słodu pszennego w Grodzisku Wielkopolskim” – tyle informacji przekazują czytelnikowi PWN i „Gazeta Wyborcza”. Informacja tyleż prawdziwa, co niepełna. „Encyklopedia Gazety Wyborczej” ukazuje się od początku roku 2005. Zrozumiałe jest, że opracowanie haseł trwa dłużej, niż cotygodniowy cykl wydawniczy, więc są one nieco starsze. Z informacji na temat samego Grodziska Wielkopolskiego wynika, że dane o mieście pochodzą sprzed trzech lat – z roku 2002. Tymczasem piwo Grodziskie – bo jako nazwę własną można pisać ją wielką literą, poza tym jest to odrębny typ piwa – nie istnieje od roku 1993.
Porównanie może nie na miejscu, ale nasuwa się samo – gdyby pod hasłem „Sienkiewicz Henryk” zamieścić życiorys literacki pisarza, a pominąć datę śmierci – można by spodziewać się fali opisywanych już w literaturze „listów do Sienkiewicza”. Pozostaje mieć nadzieje, że po lekturze hasła „grodziskie piwo” sklepy i hurtownie nie zostaną zasypane pytaniami o dostępność tego napoju.
Co ciekawe – o grodziskim browarze, zakładach piwowarskich czy jeszcze inaczej zdefiniowanym miejscu warzenia „grodziskiego piwa”, nie ma ani słowa w rozwinięciu hasła „Grodzisk Wielkopolski”. Fakt ten należy wydawcom „Encyklopedii…” zaliczyć na plus, informacja o mieście w stosunku do wiedzy sprzed dziesięciu lat została zaktualizowana. „Nowa Encyklopedia Powszechna PWN” z 1998 (wydanie siedmiotomowe) w opisie miasta Grodzisk Wielkopolski podaje jeszcze informacje o zakładach piwowarskich, ale dane te pochodzą z 1992 roku, z okresu przemian gospodarczych, w wyniku których grodziski browar, a wraz z nim tamtejsze piwo, zakończyły żywot.
„Grodziskie piwo” nie znalazło uznania w oczach redaktorów cytowanego powyżej opracowania encyklopedii, choć wymieniane było w równie szacownej publikacji ponad trzydzieści lat temu.
Pięciotomowa „Encyklopedia Powszechna PWN” z 1974 roku także zamieszcza hasło „grodziskie piwo”. Wówczas było to: „piwo jasne, zawierające do 2,5% alkoholu, wytwarzane przy użyciu drożdży fermentacji górnej; przezroczyste, z osadem drożdżowym na dnie butelki; ma lekką goryczkę chmielową”. Informacje te – sądząc na podstawie pokrewnego hasła „Grodzisk Wielkopolski” – pochodzą z 1972 roku. Swoją drogą – dane dotyczące samego miasta są dla grodziskiego piwowarstwa wyjątkowo łaskawe. Czytający o Grodzisku trzydzieści lat temu wiedział, że produkcja piwa i browar w tym mieście znane były już od XVI wieku, a obecnie (czyli w pierwszej połowie lat 70.) działają tam Zakłady Piwowarsko-Słodownicze.
Zapewne każdy czytelnik nowego wydawnictwa encyklopedycznego znajdzie hasło z pasjonującej go dziedziny, które jego zdaniem opracowane zostało w sposób niepełny. Pozostaje więc cieszyć się z faktu, że „grodziskie piwo” wróciło do łask redaktorów z Wydawnictwa Naukowego PWN. Z drugiej strony – publikacja ma oboje rodziców. Każdy tom „Encyklopedii…” współredagowany jest przez zespół „Gazety Wyborczej”. W „Suplemencie”, składającej się z artykułów „Gazety” części „Encyklopedii…”, pod hasłem „Grodzisk” przeczytać można tylko o wyczynach tamtejszych piłkarzy. A przecież piwo Grodziskie, jako jedyne z Polski, cały czas wymieniane jest w światowej literaturze przedmiotu, jako jedyne uznane zostało za klasę samą w sobie, osobny typ w międzynarodowej klasyfikacji.
Adam Kuźmicki
